Ευρωπαϊκή κανονικότητα: Στο Βερολίνο

Βρίσκομαι αυτές τις μέρες στο Βερολίνο, για κάτι που μοιάζει με δουλειά αλλά η πόλη το κάνει να μοιάζει πολύ και με διασκέδαση, σύντομα θα μπορώ να σας πω περισσότερα. Δεν είναι η πρώτη φορά που επισκέπτομαι την πόλη.

Το 2010, λίγο πριν ψηφιστεί το Μνημόνιο, ήμουν πάλι εδώ, τότε που όλοι πίστευαν ότι αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα ήταν κάτι αυστηρά μεμονωμένο κι ότι η κρίση ήταν προϊόν παραβίασης ηθικών κανόνων.

Από τότε μέχρι σήμερα έχουν αλλάξει πολλά, τόσα πολλά που συχνά ξεχνάμε πως ήταν η ζωή μας και οι πόλεις πριν την κρίση. Νομίζω λοιπόν ότι εδώ χωρά μια λίγο στενάχωρη υπενθύμιση: ήδη πριν από την κρίση η Ελλάδα είχε μείνει πολλά χρόνια πίσω από την Ευρώπη και συγκεκριμένα από την ευρωπαϊκή «κανονικότητα».

Όσο μικροαστικό κι επαρχιώτικο κι αν μοιάζει, εδώ οι δρόμοι είναι μεγάλοι, οι οδηγοί οδηγούν κανονικά και δεν κορνάρουν, τα πεζοδρόμια είναι απέραντα, στις 2 το βράδυ γίνονται έργα τα οποία στις 8 το πρωί έχουν ολοκληρωθεί και υπάρχει σχεδόν πάντα διαθέσιμο κάπου κοντά σου ένα δημόσιο μέσο συγκοινωνίας να σε πάει στον προορισμό σου.

Όλα αυτά τα έχουμε λίγο ξεχάσει, πιστεύοντας αφελώς ότι η λιτότητα από μόνη της είναι αυτή που ευθύνεται για τη διεθνή απομόνωση της χώρας. Στοιχηματίζω ότι αν αύριο κάποιος καταδίκαζε το Βερολίνο σε 6 χρόνια ύφεσης, ο χρόνος που θα χρειαζόταν για να ανακάμψει θα ήταν σημαντικά μικρότερος από αυτόν που χρειάζεται η Αθήνα κι' αυτό γιατί είναι μια πόλη «έτοιμη» και «κανονική». Η Αθήνα σχεδόν ποτέ δεν ήταν, ούτε όταν το δανεικό χρήμα έρεε άφθονο.

Σε συνέχεια ενός άρθρου που είχα γράψει πρόσφατα εδώ, θέλω να ολοκληρώσω τη σκέψη μου με μια προτροπή: αν θέλουμε να γυρίσουν πίσω όλοι οι νέοι Έλληνες που έφυγαν και διέθεσε τον ταλέντο τους σε τόπους μακρινούς, πιο πολύ από δουλειές, πρέπει να τους εξασφαλίσουμε μια «κανονικότητα», μια αίσθηση ασφάλειας για το ότι θα μπορέσουν να δώσουν τον αγώνα τους σε κανονικές συνθήκες στον τόπο που μεγάλωσαν.

Μέχρι τότε, στο πρόσωπο κάθε Έλληνα μετανάστη που δεν μπορεί να βρει δουλειά ούτε στο εξωτερικό αλλά προτιμά να ταλαιπωρείται εκεί έξω παρά στη χώρα του, θα συμβολίζεται η παταγώδης αποτυχία του μεταπολιτευτικού greek dream.